Ga naar de hoofdinhoud

Psychologie en technologie

Wearables en monitoringssystemen

Project

Immersive Care

De zorg versterken met virtuele omgevingen

Met het project Immersive Care onderzochten we hoe immersieve technologie kan ingezet worden om het welbevinden van patiënten tijdens hun behandeling of verblijf in een zorginstelling te optimaliseren. 

Datum

Van tot

Supported by

VLAIO | TETRA
www.vlaio.be

Bekijk de projectwebsite

Wat

Het Immersive Care-project werd uitgevoerd door onderzoekers van het expertisecentrum Zorg en Welzijn en het expertisecentrum Duurzaam ondernemen en Digitale Innovatie met steun van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (Tetra-programma). Tijdens het project werd nauw samengewerkt met 16 verschillende zorgorganisaties en KMO’s met focus op immersieve (zorg)technologie.

Immersieve technologie omvat elke vorm van technologie die de realiteit uitbreidt of een nieuwe realiteit creëert, bv. virtual reality (VR), augmented reality (AR), 360° video, mixed reality (MR) en immersive room of cave VR. Deze technologieën zorgen als het ware voor een gevoel van onderdompeling (immersie) in een kunstmatige omgeving, die de werkelijke omgeving vervangt of aanpast, zodat gebruikers zich laten meeslepen door de nieuw gecreëerde omgeving. Tijdens het project hebben we vooral gewerkt met VR en 360° video die gebruikt werken a.d.h.v. een VR-bril (headset).

Doel

Thomas More trachtte via dit project tegemoet te komen aan drie belangrijke noden binnen de Vlaamse zorgcontext:

  • kennisdisseminatie over immersieve technologie binnen de zorgcontext naar zorginstellingen (bv. ziekenhuizen, woonzorgcentra en revalidatiecentra), technologische bedrijven met een zorginsteek en bedrijven die immersieve technologie ontwikkelen;
  • een versterking van de relaties tussen deze partijen;
  • een introductie van praktijkgerichte immersieve toepassingen in de zorgcontext.

Relevantie

Immersieve technologieën (ImT) zoals virtual reality (VR), augmented reality (AR),  mixed reality (MR) en immersive room of cave VR zijn de laatste jaren in een stroomversnelling gekomen. ImT werken omdat virtuele omgevingen, net zoals de werkelijke omgeving, een zeer sterke invloed kunnen hebben op de gezondheid en het welbevinden van mensen. Het gebruik van ImT in de zorg is internationaal in opmars, maar het potentieel ervan blijft nog onderbenut in Vlaanderen. Enerzijds hebben bedrijven met technologische know-how rond ImT onvoldoende inzicht in hoe zorgvragers ImT ervaren, welke impact dit heeft op hun welbevinden, hoe deze impact kan worden gemeten en in welke mate ImT kan worden ingezet als deel van een behandeling (bv. pijn en angst verlagen). Anderzijds hebben zorginstellingen onvoldoende kennis over de mogelijkheden van ImT voor een betere dienstverlening, aanvullend op het bestaande zorgaanbod (bv. projectie van huiskamer in ziekenhuiskamer kan zorgvrager het gevoel geven thuis verzorgd te worden).

Onze rol

Onderzoeksgroep Mens en Welzijn coördineerde het project en bracht volgende expertise en kennis in:

  • Implementatie van digitale toepassingen voor de (geestelijke) gezondheidszorg, in dit geval specifiek virtual reality en 360° video
  • Ethische procedures 
  • Opzetten en uitvoeren van gebruikerstesten, van studie design tot rapportage

Als partner binnen Thomas More brachten onderzoekers van de onderzoeksgroep Mobilab & Care volgende expertise en kennis in: 

  • Implementatie van digitale toepassingen in een revalidatiecontext
  • Implementatie van digitale toepassingen voor personen met een verstandelijke beperking
  • Opzetten en uitvoeren van gebruikerstesten, van studiedesign tot rapportage

Als partner binnen Thomas More brachten onderzoekers van de onderzoeksgroep Mobilab & Care volgende expertise en kennis in:

  • Marktonderzoek
  • Implementatie van nieuwe technologiën voor bedrijven, zoals augmented reality en virtual reality

De onderzoekers konden hierbij rekenen op de input van een TETRA-begeleidingsgroep, die bestond uit een mix van zorgorganisaties en technologische bedrijven.

Realisaties

Tijdens het Immersive Care-project bereikten we verschillende doelgroepen, met name patiënten/cliënten en zorgprofessionals in ziekenhuizen, revalidatiecentra, woonzorgcentra en woon- en begeleidingsorganisaties voor personen met een verstandelijke beperking, alsook ontwikkelaars en onderzoekers. 

Om het gebrek aan kennis over ImT in het werkveld aan te pakken werd een overzicht van beschikbare (inter)nationale ImT-toepassingen opgesteld. Aan de hand van 5 use cases en een specifieke opleiding voor personeel zorgden we voor nieuwe kennis én hands-on ervaring bij de verschillende doelgroepen. We onderzochten specifiek de haalbaarheid, aanvaardbaarheid en tolereerbaarheid van VR of 360° video bij zowel patiënten als zorgverstrekkers a.d.h.v. vragenlijsten, observaties, interviews en focusgroepgesprekken. De verslagen (en) posterpresentaties van deze use cases zijn onderaan terug te vinden bij Downloads. 

  • VR in de pediatrie: angst- en pijnmanagement en ontspanning
  • 360° video in de pediatrie: voorbereiding op een operatie
  • VR voor revalidatie: virtuele spiegeltherapie
  • VR voor personen met een verstandelijke beperking: Leren boodschappen doen in VR
  • VR voor personen met een ernstig verstandelijke beperking: opleiding van personeel
  • 360° video in woonzorgcentra

Studenten uit de opleidingen Toegepaste Psychologie, Ergotherapie en Verpleegkunde werden betrokken via projectwerk en bachelorproefprojecten. Kennis uit het project vloeit ook door naar deze opleidingen. De kennis en toepassingen uit dit project worden ook na afloop van het project verder verspreid tijdens workshops en presentaties voor studenten, onderwijspersoneel en het klinisch werkveld.

Onderzoekers

Onderzoeker

Sylvie Bernaerts

Sylvie Bernaerts (PhD) is onderzoeker bij de onderzoeksgroep Mens en Welzijn, onderzoekslijn Psychologie en technologie. Haar expertisedomeinen zijn immersieve technologie in de (geestelijke) gezondheidszorg en ethische commissieaanvragen.

Coördinator Onderzoekslijn

Wessel van de Veerdonk

Voor zijn doctoraat focuste Wessel van de Veerdonk - epidemioloog (Msc) en verpleegkundige (Bsc) - op het Vlaamse Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker. Vandaag is hij onderzoeker en coördinator van de onderzoekslijn Preventie en Empowerment.

Onderzoeksmanager

Dieter Struyf

Onderzoeksmanager Duurzaam Ondernemen en Digitale Innovatie.

Onderzoeker

Bert Bonroy

Gefascineerd hoe technologie de zorg van vandaag én morgen kan ondersteunen.

Onderzoeker

Romy Sels

Gespecialiseerd in het inzetten van technologie om het revalidatieproces te optimaliseren.

Onderzoeker

Jo Daems

Ergotherapeut geïnspireerd door personen met een beperking, onderzoekend werk maken van een inclusieve samenleving. 

Downloads

Hier kan je de belangrijkste resultaten van het project terugvinden in verschillende verslagen en tools.

Handleiding: VR-gebruik bij personen met een verstandelijke beperking
.pdf
Download
Infographic: tips voor hygiëne bij gebruik van immersieve technologie (in de zorg)
.pdf
Download
Verslag: 360° video voorbereiding op een operatie in de pediatrie
.pdf
Download
Verslag: VR voor angst- en pijnmanagement en ontspanning in de pediatrie
.pdf
Download
Verslag: VR-gebruik bij personen met een ernstig verstandelijke beperking
.pdf
Download
Verslag: Leren boodschappen doen in VR
.pdf
Download
Verslag: Virtuele spiegeltherapie voor revalidatie
.pdf
Download
Verslag: 360° video in woonzorgcentra
.pdf
Download
Poster: Hoe bouw je een VR-sessie op voor personen met een verstandelijke bperking?
.pdf
Download
Wetenschappelijk artikel: Virtual reality for distraction and relaxation in a pediatric hospital setting.pdf
.pdf
Download